Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınıyla mücadele başta olmak üzere virüs sonucu ortaya çıkan solunum yolu hastalıklarında en etkili korunma yöntemi olarak gösterilen maskenin doğru kullanımı, bulaşın yayılımı açısından da hayati önem taşıyor.
Solunum yolundan çıkan damlacık, öksürme, hapşırma ya da yakın temas sonucunda ağızdan, burundan ya da gözlerden giriş yapabilen koronavirüsle mücadeledeki önlemlerin başında yer alan maskenin yanlış kullanımı, hastalığın yayılımına da davetiye çıkarıyor. Maske kullanan kişilerin daha az virüse maruz kaldıkları, ciddi ve ağır seyirli enfeksiyonlardan, aynı zamanda grip gibi mevsimsel solunum yolu enfeksiyonlarından da korunabildikleri belirtiliyor.
Koronavirüs salgınıyla mücadelede en etkili koruma yöntemlerinden biri olarak da gösterilen maskenin özellikle ağzı ve burnu tam olarak kapatması, alt çenenin altına yerleştirilerek takılması en doğru kullanım olarak gösteriliyor. Maske kullanan kişinin de mutlaka yüzüne en uygun olanı tercih etmesi gerekiyor.
Burun bölgesinden düşmesinin ve gözlük kullanan kişilerde buğulanmanın önlenmesi için burun bölgesi telli olan maskelerin kullanımı önem taşıyor. Kişinin yüz ölçüsüne göre uygun boyutta maskeyi seçmesi gerekiyor.
Tıbbi maskeler ıslandığında, nemlendiğinde, kirlendiğinde, yere düştüğünde veya 4 saatin üzerindeki kullanımda değiştirilmeli. 15-20 dakika gibi kısa süreli kullanımlarından sonra maskenin bir poşete konulup daha sonra yeniden kullanılmasında sakınca yok. Islanmayan, kirlenmeyen, nemlenmeyen bir maske genel olarak kişinin bir günlük mesaisi için yeterli. Maske, kullanıldıktan sonra bir poşete konulup ağzı sıkıca kapatılarak çöpe atılmalı.
“Maske standartlara uygun olmalı”
Doğru maske kullanımıyla ilgili bilgi veren Sağlık Bakanlığı Bilim Kurulu Üyesi Doç. Dr. Afşin Emre Kayıpmaz, koronavirüs salgınıyla mücadele nedeniyle çok fazla maske üretimi yapıldığına işaret etti. Kayıpmaz, tıbbi tekstil ile uğraşan firmaların ürettiği ve Sağlık Bakanlığı Ürün Takip Sistemi kaydı olan, “melt blown” denilen süzme kabiliyetine sahip orta katmanı ve dikişsiz kumaştan üst-alt katmanları bulunan 3 katlı maskelerin tercih edilmesi önerisinde bulundu.
Maskelerin lastiklerinin çok sıkı veya çok gevşek olmasının kullanım sırasında konforsuzluk ortaya çıkardığını ve bu şekilde maske kullanımında bir aksama yaşandığını ifade eden Kayıpmaz, kişilerin kendine uygun boyutta lastiği olan maskeleri tercih etmesi gerektiğini söyledi.
Doç. Dr. Afşin Emre Kayıpmaz, çift maske ve yıkanabilir bez maske kullanımına ilişkin de şu önerileri yaptı:
“Çift kat takılmış maskedense usulüne uygun takılmış tek maske, fiziksel mesafe korunduğunda yeterli. Bununla birlikte çift maske takmanın da bir zararı yok.
Yıkanabilir maskeler de bu süreçte kullanılabilir. Türk Standartları Enstitüsünün kurallarına uygun olarak sentetik veya doğal liften üretilmiş, 3 mikrondan büyük damlacıklar için bariyer vazifesi gören, paketinde ne zaman değiştirilmesi gerektiği ve en fazla kaç sefer yıkanabileceğine dair bilgiler içeren yıkanabilir maskeler tercih edilmeli.
Bu kurallara uygun olarak üretilmiş yıkanabilir maskeler sağlıklı. Dışarıdaki her kullanımdan sonra ise maskeler eve dönüşte mutlaka sabunlu veya deterjanlı su ile iyice yıkanıp durulanmalı. Tavsiye edilen sıcaklık 60 derece ve üstü olmakla birlikte elde yıkamada bu mümkün değil. Bu durumda el yakmayacak sıcaklıkta su tercih edilebilir. Durulanma iyi yapıldıktan sonra deterjan solunmasından endişe edilmemelidir. Maskenin en az 5 kez yıkama ve kurutmaya dayanıklı olması gerekli” ifadelerini kullandı.
